Ekrem Çulfa
Aile Evlilik Çift Terapisti Fulya Güner 0533 373 81 23 fulyaguner@hotmail.com.tr /fulya@724psikoloji.com Obsesif-Kompulsif ( OKB ) NEDİR? OKB, obsesyon adı verilen takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir ruhsal hastalıktır. Takıntılı düşüncelerin günlük yaşamımızı etkileyecek, günlük aktivitelerimizi kısıtlayacak düzeye gelmesi durumuna OBSESİF-KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) adı verilir. Birçok insan zaman zaman çeşitli konularda evham, endişe ve takıntılara kapılabilir. Ancak çoğu kez günlük yaşam içinde ortaya çıkan bu duygular ile baş edebilir ve sorunlarımızı yaşamımızı etkileme noktasına varmadan çözüme ulaştırabiliriz. Obsesyon Kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı düşünce, fikir ve dürtülerdir. Kişinin isteği dışında gelirler, kişi tarafından mantıkdışı olarak değerlendirilirler ve yoğun sıkıntı ve huzursuzluğa yani anksiyeteye neden olurlar. Kompulsiyon Obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici davranış ve zihinsel eylemlerdir. “Sürekli kontrol etme “ütünün fişini çekmiş miydim, kapıyı kilitlemiş miydim, ocağı kapatmış mıydım” gibi sorular sürekli sorulur. Kişide emin olamama durumu, simetrik olarak nesnelerin düzenli durmasını istemek, ihtiyaç olur düşüncesi ile eşya ve giysileri biriktirmek, günah işlemekten korkma gibi nitelendirilen birçok takıntılı davranış bozukluğu sıralanabilir.” Obsesif Kompulsif bozukluklar inatçı hastalıklardır. Yenilemeler ve gerilemeler görülebilir. Terapi, ilaç tedavisi birlikte uygulandığında daha iyi sonuçlar verebilir. Ailenin davranış şekli bu konuda çok önemlidir. Aile takıntılarından dolayı kişiyi suçlamamalı, bunun bir hastalık olduğunun bilincine vararak, kişiyi en kısa zamanda tedavi ettirmelidir.” Son zamanlarda ilaç tedavisi ile birlikte uygulanan, TMS tedavisinin oldukça etkili olduğu görülmektedir. TMS, sağladığı manyetik vurular ile bir nevi resetleme yaparak, frontal korteks ile bazal ganglionlar arasında ki uyumsuzluğu ortadan kaldırabilir ve böylece çok etkili ve çarpıcı sonuçlar verebilir. Obsesyon ve kompulsiyonlar toplumdan topluma, kültürden kültüre değişiklik gösterebilir. Genellikle ergenlik döneminde ve 20-30’lu yaşlarda başlamasına karşın, okul öncesi çağdaki çocuklar dahil herhangi bir yaştada görülebilir. OKB ABD’ de 3.3 milyon yetişkini ve 1 milyon çocuk ve genci etkilemektedir. Irk ve sosyoekonomik alt yapı fark etmeden tüm kadın ve erkeklerde eşit oranda görülür. OKB’nin her 100 kişiden 3’ünde görüldüğü saptanmıştır. OKB’nin Nedenleri Herhangi bir kesinlik kazanmamasına karşın OKB’nin nedeni olarak birkaç varsayım üzerinde durulmaktadır. Genetik Nedenler OKB’li hastaların anne-babalarında ve diğer birinci derece akrabalarında OKB’nin sık olarak görülmesi hastalığın genetik olabileceğini düşündürmektedir.Kişilik yapısı olarak titiz, kuralcı, ayrıntıcı, mükemmeliyetçi özelliklere sahip olan kişiler OKB’ye yatkın kişiler olarak değerlendirilmektedir. Beyin İşlevlerinde Bozulma ve Serotonin Beyin üzerinde yapılan araştırmalarda beynin bazı bölgelerinde ve özellikle de beyin içindeki sinirsel iletimde önemli rolü olan serotonin maddesinin işlevlerinde bozukluk saptanması bunların OKB’nin nedeni olarak araştırılmasına yol açmıştır. Çocukluk Çağı Travmaları Çocukluk çağı travmalarına (cinsel istismar) maruz kalanlarda ileri yaşamlarında önemli bir stres yaşantısı ardından OKB’nin ortaya çıkabilmesi erken çocukluk dönemlerinin OKB gelişiminde önemli rol oynadığını göstermektedir. Yaşamsal değişiklikler; hastalık, sevilen birinin vefatı, iş veya okulla ilgili değişiklikler veya problemler, taciz, tecavüz mağdurlarında görülme olasılığı daha yüksektir. OKB'nin En Yaygın Türleri Nelerdir ? Bulaşma Obsesyonu ve Temizlik Kompulsiyonu Kişinin bedeninin ve giysilerinin kir, mikrop, toz gibi etkenler; kimyasal maddeler, deterjanlar, zehirler ile idrar, gaita ve diğer beden salgıları ile bulaşacağına ilişkin takıntıları ve bu takıntıların yarattığı sıkıntıyı gidermek için yaptığı davranışlarıdır. Tekrar tekrar yıkanma, duş alma veya ellerini yıkama. El sıkışmayı veya kapı tokmağına dokunmayı reddetme. Pislik veya mikrop bulaşmasından korkma.Tekrar tekrar bazen belli bir sayıyla eşyaları temizleme. Kuşku Obsesyonu ve Kontrol Kompulsiyonu En sık görülen obsesyon ve kompulsiyonlardandır. Kişi gaz ocağı, kapı, kilit gibi nesnelerin açık kalmış olabileceğinden, ütü vs. elektrikli aletlerin fişlerinin prizde takılı kalmış olabileceğinden kuşku duyar (Kuşku obsesyonu) ve emin olmak için tekrar tekrar kontrol etme gereksinimi duyar (Kontrol kompulsiyonu). Bu kuşku ve kontroller yaşamın birçok alanında kendini gösterebilirler. Bazen hastalar, elinde olmadan başkalarına rahatsızlık ya da zarar vereceği, ağzından hoş karşılanmayacak nitelikte sözcükler kaçıracağı,rezil olmaktan veya sosyal açıdan kabul edilemez bir şekilde davranmaktan ve hata yapmaktan çok korkarlar. Bazen de yanındaki insanlara elinde olmadan zarar vereceği şeklinde obsesyonlar olabilir ya da aşırı kuşkucu ve sürekli güvence ihtiyacı duymak isteyebilirler. Cinsel İçerikli Obsesyonlar Sık görülen kompulsiyon türüdür. Kişi “ileride gerekli olabilir” şeklinde bir düşünce ile gerekli olmayacak eşyaları bile toplayıp biriktirebilir ve saklayabilirler. Batıl İtikatlar Uğurlu Uğursuz Sayılar ve Renkler Çoğu kişinin kültürel özelliklerinin bir parçası olarak bazı inanışları, davranışları, uğurlu ya da uğursuz saydığı sayı ve renkleri olabilir. Merdiven altından geçmemek, çocukların üstünden atlayıp geçmemek, evden sağ ayakla çıkmak, yatağın sol tarafından kalkmamak gibi. Kaybetme Obsesyonu Sürekli çantasını, cüzdanını, parasını, ceplerini kısacası herhangi bir eşyasını kontrol etme ihtiyacı hisseder. Bu tür inanışlar günlük yaşam aktivitelerini engelleyecek ya da günlük işlevlerimizi kısıtlayacak kadar sık ve yoğun ise o zaman hastalık düzeyinde değerlendirilebilir. OKB Olduğununuzu Düşünüyorsanız Ne Yapmalısınız ? Kişinin kendindeki bazı düşünce ve davranışların bir ruhsal hastalığın belirtileri olabileceğine karar vermesi çoğu kez güçtür. Okumuş olduğunuz bu yazıda kısaca tanıtılmaya çalışılan OKB’nin sizde olabileceğinden kuşku duyuyorsanız bir uzmana başvurarak profesyonel yardım talep etmelisiniz. Tedaviye başladığınızda, OKB ataklarıyla yaşayıp hayatınızı zorlaştırmaktansa, çözüm bulabilmenin rahatlığının en kısa zamanda farkına varacaksınız. Unutmayın siz çok değerlisiniz ve yalnız değilsiniz. Aile Evlilik Çift Terapisti Fulya Güner 0533 373 81 23 fulyaguner@hotmail.com.tr /fulya@724psikoloji.com
Nasıl Tedavi Edilir ?
“ Bazı araştırmacılar bu hastalarda beynin ön kısmı olan frontal kortex ile içyapılardan bazal ganglionlar arasında iletişim kopukluğu olduğunu ileri sürmektedir. Tedavide amaç öncelikle var olan hastalığı tedavi etmek sonra da hastalığın tekrarlamasını önlemektir. Bu amaçla üç tedavi yöntemi kullanılmaktadır. Antidepresan ilaçlar, bilişsel davranışçı terapi uygulamaları ve TMS (Transkranial Manyetik Stimülasyon) tedavide kullanılabilir.
İlaçlar nispeten daha yüksek dozda ya da birkaç ilaç kombine şeklinde uygulanır. OKB, tedavisi zor olan bir süreçtir. Ancak üstesinden gelinemeyecek bir hastalık değildir.
Ayrıca, Obsesif Kompulsif bozukluklar kaygı hastalığı olduğu için “Davranışçı Tedavi” olarak adlandırılan eğitimsel terapi yöntemleri fayda sağlayabilir. Hastanın kirli olduğunu düşündüğü nesne ile temas etmesi sağlanması gibi. Bilişsel ve davranışçı terapiler hem hastalığın tedavisinde hem de özelikle nükslerin önlenmesinde çok önemli bir yer tutmakta, tedavide bazen tek başlarına bazen de ilaç tedavileri ile birlikte kullanılabilmektedirler. Bilişsel davranışçı tedaviler tedavi seçenekleri arasında en önemli yeri tutmaktadır.
OKB NE KADAR SIKLIKTA GÖRÜLÜR ?
Zaman zaman OKB’li hastalarda kendine, yaşına, toplumdaki yerine yakıştıramadığı bir biçimde, cinsel içerikli obsesyonlar bulunur.
Özellikle dini inançları yoğun yaşayan toplum kesimlerinde sık görülen bir obsesyon türüdür. Kişi kendini inanç ve görüşlerine tam karşıt bir biçimde ve çok yoğun sıkıntı yaratacak şekilde dini içerikli takıntılı düşünceleri düşünmekten alıkoyamaz.
Simetri gereksinimi ve düzen takıntıları da sık görülen belirtilerdendir. Kişinin tüm yaşamında simetri gereksinimi ve düzenlilik hakimdir.
Zaman zaman bazı OKB’li hastalar bazı davranışları yapmadan önce kendilerince önemsedikleri bir eşyaya dokunma gereksinimi duyarlar.
Bazı OKB’li hastalar herhangi bir günlük aktiviteyi belirli bir sayıya kadar saymadan yaparsa işinin rast gitmeyeceğini düşünerek sayma davranışında bulunurlar.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın
Yazarın diğer yazıları
Özgüven Eksikliği Nedir ? Özgüven Eksikliği Neden Olur ? Özgüveni Arttırmanın Yolları Nelerdir ?
- 14/04/2016
Özgüven Eksikliği Nedir ? Özgüven Eksikliği Neden Olur ? Özgüveni Arttırmanın Yolları Nelerdir ?
Pedofili Nedir ? Neden Pedofili Oluyorlar ? Pedofilinin Tedavisi Var Mı ?
- 26/03/2016
Pedofili Nedir ? Neden Pedofili Oluyorlar ? Pedofilinin Tedavisi Var Mı ?
Neden ve Hangi Durumlarda Psikolağa Gidilmeli Psikolojik Destek Alınmalı ?
- 29/02/2016
Neden ve Hangi Durumlarda Psikolağa Gidilmeli Psikolojik Destek Alınmalı ?
Yaşam Koçu Kimdir? Nasıl Bir Fayda Sağlar ?
- 26/02/2016
Yaşam Koçu Kimdir? Nasıl Bir Fayda Sağlar ?
Aile Evlilik Terapistine,Danismanina Basvurma Zamani Nedir veya Başvurunun Uygun Olduğu Durumlar Nel
- 19/02/2016
Aile Evlilik Terapistine,Danismanina Basvurma Zamani Nedir veya Başvurunun Uygun Olduğu Durumlar Nelerdir?
Aile Evlilik Terapistine,Danismanina Basvurma Zamani Nedir veya Başvurunun Uygun Olduğu Durumlar Nel
- 16/02/2016
Aile Evlilik Terapistine,Danismanina Basvurma Zamani Nedir veya Başvurunun Uygun Olduğu Durumlar Nelerdir?
Çocuklarda #Bağlanma Stilinin #Duygusal #Gelişime Etkisi
- 30/10/2014
Bağlanma Stilinin Duygusal Gelişime Etkisi 0532 158 3 5 55