ÇOKLU KİŞİLİK BOZUKLUĞU VE TEDAVİSİ

Kimliğin iki ya da daha fazla kişiliğe bölünmesi bir psikoloji hastalık olan çoklu kişilik bozukluğu olarak ifade edilmektedir. Çoklu kişilik bozukluğu filmlere, kitaplara konu olan bir psikolojik rahatsızlıktır. Bir çeşit kişilik parçalanması olan görülen bu rahatsızlık oldukça ciddi bir rahatsızlıktır. Bu hastalığa sahip olan kişiler bilinçlerini, hafızalarını ve kimliklerini tek bir kişilikte toplamakta zorlanırlar. Kişinin birincil kimliği ve diğer kimlikleri olur. Kişinin birincil kimliği daha çok pasif bir karakter olarak ortaya çıkar. Diğer kimliklerin ise her birinin bir hikâyesi, bir kimlik imajı vardır. Kişide ortaya çıkan kimliklerin sayısı 2 de olabilir onlarcası da.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Çoklu kişilik bozukluğunda belirgin şekilde ortaya çıkan belirtiler görülür. Çoklu kişilik bozukluğu belirtileri hasta kişilerde kendilerinin değil de başkalarının gözlemleyebileceği belirtilerdir.

Bu hastalığa sahip olan kişiler genellikle hastalığın farkında olmaz. Her kişiliği kendi gerçek kişiliği gibi yaşarlar. Çoklu kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir şu şekilde sıralanabilir;

• Farkı kimliklerin varlığı,
• Davranışların farklı kimlikler tarafından belirlenmesi,
• Anılar ve davranışlar arasındaki bağlantı kopukluğu,
• Flash-backler yaşanması,
•  
• Davranış ve konuşmaların hatırlanmaması,
• Aşırı uyarılmış, tetikte olma,
• Uyku sorunları,
• Baş ağrısı, mide ağrısı gibi bedensel yakınmalar,
• Yeme bozuklukları,
• İntihar girişimi,
• Mutsuzluk keyiflik gibi depresif belirtiler, şeklinde olabilir.

Çift Kişilik Hastalığı Nedir?

Bilincin yeni oluştuğu çocukluk dönemlerinde yaşanan bir travma nedeniyle oluşan çift kişilik bozukluğu kişinin birden fazla kimliğe sahip olması durumudur. Çift kişilik tanısının konması için çift kişilik testleri ve farklı yöntemlerle hastanın incelenmesi gerekir.

Günümüzde popüler olan filmler ve kitaplar çift kişilik hastalığı nedir sorusunun çok sorulmasına neden olur. Oldukça ilginç bir psikolojik hastalık olan çift kişilik hastalığı, kişinin diğer kimliğini hatırlamamasına sebep olur. Birincil kişilik ve ikincil kişilik birbirinden bağımsız hareket eder. Hasta hangi kimliğe bürünüyorsa onun davranış biçimlerini gösterir.

Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu Nedir?

Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu (DKB) çoklu kişilik bozukluğunun yeni adlandırılmış halidir. Disosiyatif Bozukluklar olarak tanımlanan psikolojik bozukluklardan biridir. Bilinç, hafıza, kimlik ve algının parçalanması durumunu ifade eder.

Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu nedir sorusu kimlik farkındalığının bozulması ve farklı kimliklerin ortaya çıkması olarak yanıtlanabilir. Kişilik bozuklukları üç gurupta incelenmektedir:

  A kümesi

• Paranoid Kişilik Bozukluğu
• Şizoid Kişilik Bozukluğu
• Şizotipal Kişilik Bozukluğu

B Kümesi

• Antisosyal Kişilik Bozukluğu
• Borderline Kişilik Bozukluğu
• Histeriyonik Kişilik Bozukluğu
• Narsistik Kişilik Bozukluğu

C Kümesi

• Çekingen Kişilik Bozukluğu
• Bağımlı Kişilik Bozukluğu
• Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu

Kişilik bozuklukları ciddi rahatsızlıklardır. Bu açıdan bilgilenmek ve bilinçli olmak en önemli adımdır.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?

Çoklu kişilik bozukluğu tanısının konulabilmesi için birçok belirtinin görülmesi gerekir. Bu teşhis konurken hastalar 7 yıl kadar doktor gözetiminde olur. Çoklu kişilik bozukluğu nasıl anlaşılır diye bakacak olursak özellikle bazı durumlara dikkat edilerek anlaşılabileceğini söyleyebiliriz. Çoklu kişilik bozukluğu olan kişiler su sorunları yaşar;

• İçlerinde farklı davranmalarına neden olan başka bir insan olduğunu düşünürler.
• Komut veren yaptıklarını yönlendiren sesler duyarlar.
• Çok uzum süre hiçbir şey yapmadan aynı noktaya bakarak durular.
• Bir yere giderler ancak oraya nasıl gittiklerini bilmezler.
• Çevreleri tarafından sürekli yalan söylemekle suçlanırlar.
• Eşyalarının nereden nasıl geldiğini bilmezler.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Genetik Mi?

Çoklu kişilik bozukluğu yaşayan kişilerin %99’u çocukluklarında çok rahatsız edici bir travma geçirmiş olur. Yani çoklu kişilik bozukluğu genetik mi sorusunun yanıtı büyük ölçüde hayır olacaktır. Çoklu kişilik bozukluğunun en önemli nedeni travma öyküsüdür.

Bu travmalar genellikle fiziksel ya da cinsel istismar gibi ciddi travmalardır. 

• Çocukluk döneminde yaşanan cinsel istismar,
• Çocukluk döneminde yaşanan duygusal ya da fiziksel şiddet,
• Kazalar, doğal felaketler ve savaş gibi olaylara tanık olunması,
• Çok stresli bir deneyim yaşamış olmak,
• Ensest ilişkiye maruz kalmış olma,
• Merkezi sinir sistemi bozuklukları,
• Ebeveynlerin çocuklarını yetiştirirken sergiledikleri tutumlar,
• Bilinçaltı faktörler,
• Çevresel faktörler,
• Biyolojik faktörlerdir.

Çoklu Kişilik Bozukluğu Testi Var Mı?

Disosiyatif bozuklukları kesin olarak teşhis etmeyi sağlayacak laboratuar testleri bulunmamaktadır. Belirtiler ortaya çıkıyorsa fiziksel muayene ve tıbbi hasta öyküsü dikkate alınarak teşhis konur.

Çoklu kişilik bozukluğu testi olarak kan testleri ve görüntüleme tanı testleri uygulanabilir. Bazı psikiyatrlar çoklu kişilik bozukluğu tanısı koymak özel testler kullanabilir;

• Dissosiyatif Deneyim Ölçeği - DES
• Dissosiyatif İçin Yapılandırılmış olan Klinik Görüşmeler (Structured Clinical Interview for Dissociation) (SCID-D)

Çoklu Kişilik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?

Çoklu kişilik bozukluğu tanısı kolay konulabilen bir tanı değildir. Hastanın çok detaylı bir incelemeden geçmesi ve uzun süre gözlemlenmesi gerekir. Çoklu kişilik bozukluğu ne demek sorusu klinik tanıda çok daha önemli hale gelir.

Bazı diğer psikolojik rahatsızlıklarla çoklu kişilik bozukluğu belirtileri birbirine çok benzeyebilir. Ayrıca birçok farklı çoklu kişilik bozukluğu türü vardır. Hafızanın şizoid çoklu kişilik bozukluğu varsa farklı incelemeler gerekir. Ya da hastanın narsistik kişilik bozukluğu varsa farklı şekilde oryaya çıkacaktır. Kişilik bozukluklarında kimlik bölünmesi, algı parçalanması çok farklı şekilde yaşanabilir. Hastanın uzun süre gözlemlenmesi bu nedenle çok önemlidir.

Çoklu Kişilik Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çoklu kişilik bozukluğu tedavisinde farklı tedavi yöntemleri kullanılabilmektedir. Tanı konduktan sonra hastalığın türüne ve hastanın durumuna göre tedavi yöntemleri belirlenir. Çoklu kişilik bozukluğunda uygulanan tedavi yöntemleri şunlardır;

•  Bilişsel-davranışçı terapi,
• EMDR(Göz Hareketi Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme),
• Aile terapisi,
• Diyalektik davranış terapisi,
• Klinik Hipnoz,
• İlaç tedavileri,
• Yaratıcı tedaviler,
• Meditasyon ve gevşeme teknikleridir.